Kostendelersnorm: zegen of vloek?

Als je een woning deelt met andere volwassenen, kun je veel (woon)lasten delen. Het project ‘kostendelersnorm’ zorgt ervoor dat uitkeringsgerechtigden die woonkosten delen een lagere bijstandsuitkering krijgen. Heel eerlijk. Toch?

Geraakt

In 2015 word ik vanuit DPA Sociale Zekerheid ingezet als junior adviseur Participatiewet. Ik maak in dit jaar een enorme ontwikkeling door, zowel in kennis als in persoonlijke ontwikkeling. Zo handel ik aanvragen bijzondere bijstand (en levensonderhoud) af en werk ik vier maanden aan het project terugvordering en verhaal. Het laatste halfjaar maak ik onderdeel uit van het projectteam bezwaar en beroep. Ik zie werkelijk alle aspecten van de Participatiewet, maar het onderdeel dat me het meest raakt is de Kostendelersnorm.

Onleefbaar

Een volle maand lang spreek ik mensen uit het klantenbestand aan op de Kostendelersnorm. En ik breng geen leuke boodschap. Voor veel cliënten zijn de gevolgen van de wet ingrijpend. Van een uitkering rondkomen, is op zich al een opgave. Maar de toepassing van de Kostendelersnorm maakt de situatie van sommige mensen feitelijk onleefbaar. Er zijn cliënten die plots moeten rondkomen van minder dan zeshonderd euro per maand. Opvallend vind ik het feit dat in geen enkele zaak die ik behandel bezwaar wordt aangetekend. Ik vermoed dat men zich neerlegt bij de beslissing vanuit de overtuiging dat bezwaar maken tegen wetgeving geen zin heeft.

Te ingrijpend

Vooropgesteld: ik ben voorstander van arbeidsparticipatie. Een uitkering is bedoeld als tijdelijke overbrugging. Re-integratie wordt niet gestimuleerd als uitkeringsgerechtigden verwend worden. En het is fair om niet meer te krijgen dan je nodig hebt. Op dit punt vind ik de Kostendelersnorm een goed instrument. Toch ben ik van mening dat de strikte wijze van toepassing die de wet van gemeenten eist onbedoelde neveneffecten heeft. Hoe doeltreffend is de Kostendelersnorm als cliënten niet meer rond kunnen komen en in de schuldhulpverlening belanden? Of erger nog, als cliënten om welke reden dan ook geen toegang krijgen tot schuldhulpverlening. De gevolgen op de lange termijn laten zich raden.

Balans

Ik ben benieuwd wat 2016 brengt op het gebied van de Participatiewet. Ik verwacht in ieder geval een politiek debat over de ongewenste gevolgen van de Kostendelersnorm. Vroeg of laat zullen gemeenten de balans opmaken.