Werkstress: herken de symptomen
“Ik presteer beter bij stress”, hoor ik vaak zeggen. Spanning helpt mensen inderdaad om goed te functioneren. Toch kun je hier maar beter voorzichtig mee zijn, want langdurige stress kan pijnklachten en geestelijke problemen zoals depressie en burn-out veroorzaken. Wat zijn de oorzaken van stress op het werk? En wanneer moet je opletten?
Stressveroorzakers
Stress kan worden veroorzaakt door je werkzaamheden en de manier waarop ze georganiseerd zijn. Het is vaak een samenspel van meerdere factoren die elkaar versterken. Deze factoren worden ook wel stressoren genoemd. Een stressor leidt niet bij iedereen tot dezelfde stressreactie. Volgens het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk wordt arbeidsgebonden stress onder andere bepaald door:
- De sfeer/bedrijfscultuur op je werkplek en de manier waarop met stress wordt omgegaan.
- De gestelde eisen. Heb je te veel of te weinig werk? Heb je te maken met fysieke ongemakken zoals lawaai?
- De controle ofwel de invloed die je hebt op de manier waarop je je werk uitvoert.
- De werkrelaties ofwel de manier waarop de mensen op de werkvloer met elkaar omgaan.
- Verandering. Hoe worden veranderingen gepland en doorgevoerd? In welke mate word je op de hoogte gehouden en erbij betrokken?
- Je rol: is voldoende duidelijk wat je werkzaamheden zijn? Of zijn hier conflicten over?
- Steun: welke mate van steun ervaar je van je leidinggevenden en collega’s?
- Opleidingen: in hoeverre beschik je over de benodigde vakkennis en vaardigheden en kun je je verder ontwikkelen?
Niet iedereen is even gevoelig voor deze factoren. De stress symptomen verschillen eveneens per persoon. Waar de een last heeft van lichamelijke klachten zoals hoofdpijn of maagklachten, heeft een ander last van psychische of gedragsmatige klachten zoals depressiviteit of (in mijn geval) snack attacks.
Mogelijke lichamelijke klachten:
- Druk op de borst
- Hartkloppingen of onregelmatige hartslag
- Hoge bloeddruk
- Hoofdpijn
- Maag- en darmklachten
- Nek en/of rugpijn
- Slapeloosheid
- Spierpijn en hoge spierspanning
- Vermoeidheid
- Verstoord ademhalingspatroon
Mogelijke psychische klachten:
- Angstaanvallen
- Concentratieproblemen
- Een machteloos gevoel
- Depressiviteit
- Faalangst
- Geestelijke vermoeidheid
- Gejaagd- en gespannenheid
- Lusteloosheid
- Machteloosheid
- Neerslachtigheid
- Onzekerheid
- Rusteloosheid
- Snel geïrriteerd en/of geïrriteerd zijn
- Snel huilen of tranen in de ogen
- Somberheid
- Stemmingswisselingen
- Vergeetachtigheid
- Zenuwachtigheid
Mogelijke gedragsuitingen:
- Cynisme
- Gebrek aan eetlust
- Je terugtrekken en isoleren van anderen
- Minder productiviteit in het werk
- Opvliegend gedrag
- Paniekreacties
- Piekeren of malen
- Teveel eten, met name zoetigheid en snacks
- Veel klagen, verwijten en zuchten
- Verhoogd alcohol-, tabaks- of medicijngebruik
- Vlucht- en vermijdgedrag
- Zelfverwaarlozing
Deze opsomming is niet uitputtend, er zijn nog veel meer stress symptomen bekend. Wist je trouwens dat een langdurig verhoogde hoeveelheid van het stresshormoon cortisol het immuunsysteem onderdrukt, waardoor je vatbaarder bent voor ziektes? Een extra reden om goed op te letten! Het is belangrijk dat je stressfactoren en -symptomen tijdig onderkent. Bij twijfel kun je bijvoorbeeld gebruikmaken van een internettest zoals die op psychischegezondheid.nl. Door zelf de regie te houden, leer je beter om te gaan met stress en kun je maatregelen bedenken om chronische stress te beperken. In mijn eerdere blog vind je tien praktische tips voor het omgaan met werkstress. Kun je je hierin vinden? En heb je zelf nog tips of eigen ervaringen die je wilt delen? Ik hoor het graag!
Bronnen: