Zzp’er ofwel zelfstandige zonder poen?

Oud VVD-er Wiegel zei ooit dat de zzp’er in dit land niet wordt bijgestaan door de overheid en geen bestaansrecht heeft. Veel zzp’ers hebben het gevoel dat ze goed genoeg zijn om belasting te betalen, maar niet goed genoeg om waar nodig ondersteuning te krijgen via een ander loket. En dat ze zo uiteindelijk ‘zelfstandige zonder poen’ worden.

Als zzp’er loop je risico’s die soms niet te overzien zijn. Het vervelende is dat je er pas achterkomt als het te laat is. De premies voor voorzieningen als WW, WAO en de Ziektewet lopen in de honderden euro’s per maand. Geld dat veel zzp’ers mede gezien de druk op de tarieven niet kunnen of willen missen. Daarnaast hebben steeds meer zzp’ers moeite met betalen van hun inkomstenbelasting of hebben ze zelfs schuld bij de Belastingdienst. De ervaring leert dat veel zzp’ers de werkzaamheden dan beëindigen. “Overheid bedankt!”, is daarbij een veelgehoorde kreet. Een terechte uitroep? Of Calimerogedrag?

Informatieplicht

De bijstand is voor veel ex-zzp’ers de enige uitvlucht in een uitzichtloze situatie. Er is geen andere inkomstenvoorziening om uit te putten. Bij het aanvraagproces wordt veel informatie gevraagd over de jaarcijfers, inkomsten, openstaande facturen, schulden en de inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Informatie die met grote moeite aan te leveren is. Veel zzp’ers voelen zich alsof ze verdacht worden van fraude of crimineel handelen. Maar ook de andere bijstandsverzoekers hebben een informatieplicht.

Onderzoeks- of aantoonplicht?

Als rechtmatigheidspecialist bijstand heb ik het idee dat er bij gemeenten soms onvoldoende kennis van het zelfstandig ondernemerschap is om te kunnen beoordelen of gegevens relevant zijn voor een bijstandsaanvraag. De zzp’er is een gemakkelijke groep om buiten de deur te houden. Door de omslachtige procedure haakt een groot deel van de aanvragers af. Mag deze last bij de aanvrager gelegd worden? Of laat de gemeente zo een groep mensen die de bijstand hard nodig hebben in de kou staan? De Centrale Raad van Beroep heeft in uitspraak ‘CRVB:2013:2224’ besloten dat de aantoonplicht altijd bij de aanvrager ligt en dat de gemeente niet aan de onderzoeksplicht hoeft te voldoen. Gemeente gaan hierin mee, want de Centrale Raad van Beroep is het hoogste rechtsorgaan wat bijstand betreft. Maar hebben gemeenten niet de plicht om een kader te bieden dat ook de groep ex-zelfstandigen de mogelijkheid biedt om aan hun aantoonplicht te voldoen? Deze vraag zal de komende maanden bij veel gemeentelijke sociale diensten gaan spelen. Ik laat het antwoord aan jullie!